Tiền, một trong những trở ngại lớn nhất, khiến nhiều bạn muốn thử sức với freelance nhưng cuối cùng lại thôi. Mình phải công nhận là làm freelancer thu nhập khó mà tốt được như thời còn đi làm, tốt ở đây ý mình là biết trước sẽ có được bao nhiêu, và có đều đặn. Vì vậy, ngoài việc tăng cường kiếm jobs để có tiền, và cố gắng có những jobs lâu dài để ổn định dòng tiền, mình còn phải chi tiêu 1 cách hợp lý. Đây là cách quản lý chi tiêu của mình
*Mình nghĩ bài này cũng sẽ có ích với các bạn muốn chuyển việc, chuyển ngành…nhưng sợ phải bắt đầu lại, sợ không có tiền, sợ nghèo, sợ khổ
Xây dựng mức Chi tiêu tối thiểu
Mình biết đến khái niệm này khi nghe postcast của anh Hiếu Nguyễn. Hiểu đơn giản thì Chi tiêu tối thiểu là những khoản mà bạn “bắt buộc phải chi”, không chi không được.
Cách set up chi tiêu tối thiểu đó là bạn hãy ghi chép lại tất cả các khoản chi tiêu của bản thân (hoặc gia đình nếu bạn đã có gia đình). Sau đó với mỗi khoản chi, xếp nó vào 1 trong 4 mục:
a. Bắt buộc phải chi: tiền nhà, đi lại, ăn uống, các khoản đang trả góp. Chỗ này ko chơi kiểu ngày nào bạn cũng uống Starbuck nên giờ không uống là chết nha. Bạn không dễ chết như vậy đâu
b. Chi cũng được, ko cũng ko sao (mình gọi là Chi cho vui ): đi ăn nhà hàng, đi du lịch, đồ trang trí nhà cửa
c. Lãng phí: thêm 1 đôi giày, thêm 1 cái váy
d. Ko biết ghi vào mục nào
Ban đầu, bạn ko cần phải quá khắt khe xem mỗi khoản phải nằm ở mục nào mới hợp lý, bạn luôn có thể điều chỉnh lại sau này. Điều quan trọng nhất ở đây là việc ghi lại, vì “what gets measure gets manage”, việc đo lường sẽ làm thay đổi thứ được đo lường.
Ban đầu, mình ghi chép bằng file excel. Mình có thử 1 vài app như Money lover, nhưng đã từ bỏ vì nó phức tạp quá, mà càng phức tạp thì khả năng mình thực hiện càng thấp. Mục tiêu của mình ở giai đoạn đầu là ghi chép ĐẦY ĐỦ. Sau này khi đã quen với việc ghi chép và muốn có nhiều thông tin hơn thì mình mới chuyển sang app.
Sau 2,3 tháng, bạn sẽ có hòm hòm được mỗi mục bạn chi bao nhiêu. Theo nghiên cứu thì tổng chi tiêu của bạn nên nằm ở giữa mức Bắt buộc phải chi và Chi cho vui là ok.
Ví dụ: tổng các khoản Bắt buộc phải chi của bạn là 10 tr, còn cột Chi cho vui là 3 tr thì chi tiêu của bạn trong khoảng từ 10 —> 13 triệu là ok, đủ để mang lại cho bạn niềm vui nhưng cũng ko làm bạn cảm thấy quá kham khổ.
Khi mình đi làm văn phòng mình cũng không chú ý đến các khoản chi của mình đâu, tuy nhiên khi tổng kết lại mình bàng hoàng nhận ra là mục b và mục c của mình khá là nhiều, tức là rất lãng phí.
Làm freelancer, theo kinh nghiệm của mình: Chi tiêu = Bắt buộc phải chi + 10-20% Chi cho vui. Còn nếu bạn giàu có hơn thì có thể tăng mức chi cho vui lên 30-40%, nhưng ko nên quá 50%.
Tư duy: kỳ vọng và niềm vui
Cuộc sống quá tiện lợi và đầy đủ hơn mức cần thiết mang lại nhiều lợi ích, nhưng nó làm con người khó vui và gặp nhiều vấn đề về tinh thần. Mình học trong khoá Science of Well being có đề cập đến 1 ý rất hay, tức là bạn hạ mức kỳ vọng xuống, thì khi có được những thứ ngoài tầm, bạn sẽ thấy vui hơn. Đó là lý do tại sao nếu mình kỳ vọng mình được ăn nhà hàng, mà mình không được đi thì mình rất buồn. Nhưng nếu mình kỳ vọng đi ăn foodcourt mà lại được đi ăn nhà hàng thì mình vui cả ngày luôn. Hoặc đi làm hoài thì thích work from home, work from home 1 thời gian lại muốn lên cty gặp mọi ng .
Vì thế, giữ bản thân khổ khổ chút, lâu lâu được chi cho vui thì cảm thấy vui hơn hẳn. Nói như này để AQ bản thân là sống khổ khổ 1 chút cũng có lợi ích nha .
Tìm các phương án thay thế để giảm chi tiêu
Nhìn vào các khoản chi trong danh sách, bạn sẽ thấy có nhiều khoản mình có thể cắt giảm bằng cách tìm phương án khác. Ví dụ như mình: mua sẵn đồ ăn sáng thay vì mỗi ngày lại ra tiệm mua 1 món khác nhau, pha cà phê mang theo thay vì mua, mượn sách thư viện thay vì mua sách, ko mang theo thẻ tín dụng…rất rất nhiều cách bạn có thể giảm chi tiêu nhưng ko hề ảnh hưởng đến trải nghiệm.
Plan những thứ cần mua và mua vào dịp sale. Mình để ý thấy những dịp sale như 6.6, 11.11…mọi người mua rất nhiều, mua như kiểu ko mua là ko bao giờ có cơ hội mua nữa . Đúng là mua hàng sale là 1 cách rất tốt để tiết kiệm, nhưng trước khi ngày sale tới, mọi người làm giúp mình 1 động tác: plan những thứ cần mua (cần nhé, chứ ko phải muốn). Nếu không plan, tới ngày sale sẽ gặp tình trạng thấy cái gì giảm giá mà thích thích, nhiều khi cũng chưa cần nhưng vẫn…mua
Thống kê lại đồ đạc bạn đang sở hữu
Và bạn sẽ ngạc nhiên vì bạn sở hữu quá nhiều!. Bạn sẽ nhận ra là mình có 10 đôi giày, 20 cái áo, 7 cái quần, rất nhiều sổ, ly, bút bla…bla…Đặc biệt, nếu bạn là con gái như mình thì nhiều khi 1 tủ đồ là không đủ. Mình đã không mua quần áo được 1 thời gian, và chưa bao giờ cảm thấy không có đồ gì để mặc. Mình làm như sau:
– lấy hết quần áo của mình đang có ra và phối lại theo bộ
– tính toán số bộ cần thiết, dư 1. Ví dụ: 1 tuần đi làm mình cần 6 bộ (tuần đi làm 5 ngày), đồ tập 4 bộ (tuần đi tập 3 lần), đồ đi chơi 4 bộ (tuần đi chơi 3 lần)…sau đó mình cất hết những đồ còn lại
– 1 tháng sau, mình cất đồ hiện tại, pick trong số đồ đã cất ra những bộ sẽ mặc trong tháng mới
– cứ vậy mà làm
– đôi khi mình sẽ phối lại để ko nhàm chán
– đi tập thể dục, ăn uống đàng hoàng để giữ form, tránh bị mập mặc không vừa
Việc này vừa làm đầu óc mình đơn giản, đỡ phải nghĩ xem hôm nay mặc gì, vừa tận dụng được đồ có sẵn, tiết kiệm kha khá.
Tìm niềm vui bên ngoài vật chất
Có tiền thì đúng là đc tận hưởng nhiều thú vui trên cuộc đời, nhưng không hẳn là cái vui nào cũng cần phải chi tiền. Sau này giàu rồi thì muốn vui thế nào cũng được . Học cách tìm niềm vui ở xung quanh, theo mình là 1 kỹ năng vô cùng cần thiết. Có hẳn mấy cái bài viết và khoá học kiểu: How to find joy in little things luôn. Với mình thì mình rất vui khi làm các việc sau:
Chia sẻ những gì mình biết
Nghe ai đó tâm sự
Trồng cây
Đi dạo ngoài công viên
Trên đây là cách mình quản lý và giảm chi tiêu để sống vui vẻ khi làm freelancer. Mình nghĩ 1 hệ thống đơn giản và một vài nguyên tắc sẽ dễ thực hiện hơn là làm cho mọi thứ phức tạp. Cảm ơn mọi người đã đọc, hy vọng mình giúp ích được cho ai đó